‘Yibanohlelo lokusebenzisa imali’

Kuleli sonto kuSAZIWAYO NEMALI sixoxa noNonzwakazi Maphumulo, umculi we-soul, Afro-pop ne-classic, oseke wahlabana kwi-Afrimusic 2019 nowumlingisi kweminye imidlalo yethelevishini okubalwa Uzalo kuyona 

DARRAN MABUZA

Usemncane wawuphiwa yini imali?

Babengipha imali yokudla esIkoleni neyokuthenga engikudingayo. 

Waqala nini ukuba ne-akhawunti yasebhange futhi wayivula kuliphi?

Ngaqala ngo-2010 ngenkathi ngithathe ikhefu lokungafundi unyaka wonke. Ngayivula e-Absa.

Ekukhuleni kwakho, yini oyikhumbulayo nowayifunda ngemali?

Ekukhuleni kwami ngafunda ukuthi imali iyasetshenzelwa futhi kumnandi ukuthola imali owazi kahle ukuthi ikufanele. Imali ovele nje uyithole kalula ungakaze uyisebenzele maningi amathuba okuthi uyidle budlabha.

Waqala nini ukusebenza kanti kwakuyimalini umholo wakho wokuqala?

Ngaqala ukusebenza ngo-2016 ngithwasela umsebenzi. Ngangihola uR6 500 ngenyanga.

Wawenzani umholo wakho wokuqala?

Umholo wami wokuqala ngawusebenzisela ukuthenga izinto engangizidinga eflethini engangihlala kulona. Kwezinye zezinto ezazinesidingo esikhulu umbhede.

Yini into enhle ongathi usuke wayenza ngemali?

Into enhle engingathi sengike ngayenza ngemali ukulekelela abazali bami ngabashoda ngakho, nginakekele abantwana bami. Kimina loku kusho lukhulu ngoba abantwana bami babheke mina ukuthi bafunde, baphile impilo emnandi. Ukubabona bejabule kuyawuthokozisa umphefumulo wami.

Yiliphi iphutha elithinta imali osuke walenza?

Elokuthi ngangithanda kakhulu ukuthenga ukudla ezitolo, ngingasazwani nokupheka. Loko kwakungimosela kakhulu imali. Kodwa-ke, ngoba sifunda ngawo amaphutha angisakhali kakhulu.

Wake walutheka mhlawumbe ngokudlala ibhanoyini?

Lutho mntakababa, angikaze. Ngiyajabula futhi ukuthi angikaze ngoba ngangibuye ngihale uma sengizwa abantu bexoxa ngamabhanoyi abanika imali kodwa nje ngangihlale nginovalo nokungabaza. 

Yisiphi iseluleko esihle owasithola ngemali?

Kubalulekile ukwenza uhlelo lokusebenzisa imali ngenyanga, ungasebenzisi imali noma yikanjani. Kufanele wazi ukuthi ngenyanga udinga malini ukuze uphile bese ubanemali oyibekayo ngoba umkhakha esikuwona izinto zivele ziphenduphenduke, uzithole ungenayo into ekungenisela imali izinyanga zilandelana. Imali osuke uyibekile isiza kulezo zimo.

Uma ungawina uR1 million kwiLotto ungawusebenzisa kanjani?

Ngingaqala ibhizinisi engingaziqhenya ngalo kakhulu, ngiba ngiyazi ukuthi ibhizinisi liyindlela lokuthi imali izale ibeningi, ngithuthukise ibhizinisi elivele likhona. Ngingakhiqiza umculo omningi ngiqophe namafilimu ngoba ukwanda komculo kwandisa ama-royalty, okusho ukuthi imali yomkhiqizo izobuya. Ngingabeka nemali yokufundisa izingane zami, ngizakhele ikhaya elihle. Ngingalungisa ekhaya, ngithenge imoto. Kuningi kakhulu engingakwenza ukuzijabulisa nomndeni wami bese ngitshala emabhizinisini ami ukuze imali yande.

Ungabeluleka uthini abanye abasemkhakheni wakho ngokuphatha imali?

Imali iyahlonishwa. Uyazithiba ezintweni eziningi zobumnandi ukuze ukwazi ukuphatha kahle imali. Bhala phansi uhlelo lwenyanga, ubhale izifiso zakho phansi. Lokhu kuyasiza ekutheni ukwazi ukubheka ukuthi izinto zisahamba ngohlelo lwakho yini. Ungaphili impilo engaphezu kwephakethe lakho ngoba ubona ubukhazikhazi obuvezwa abantu ezinkundleni zokuxhumana. Phila impilo elingana nephakethe lakho, wamukele ukuthi yonke into inesikhathi sayo. Uma wenze njalo, uzobona, ungeke uzithole unengcindezi yokusebenzisa imali budlabha ngoba ufuna ukujabulisa abantu.