Sebenzisa uDisemba ukuzwa amanzi ngobhoko ngomqondo webhizinisi olicabangayo, kuloba uNtokozo Biyela
KULE ngosi ngithanda ukukuphosela inselelo mfundi ukuthi njengoba izinsuku zikaKhisimuzi sezisondela nabantu benezinhliziyo ezinhle zokuthenga ezitolo, ngifuna wena ucabange ukuthi yiliphi ibhizinisi ongalenza ngakini ozofaka kulona imali engatheni nje ukuliqala.
Lesi yisikhathi esihle sokuzwa amanzi ngobhoko. Maningi futhi amathuba amabhizinisi ongawazama kusukela ekunikeni abantu into abayidingayo ngoKhisimuzi kuya kuNcibijane.
Ngomunye unyaka ngisanda kuqala endimeni yokwakha amafriji angomahambanendlwana ngisenefriji elilodwa, ngangiqashisa ngalo ngoR800 uma liya emcimbini. Kwathi sekufika isikhathi sikaDisemba ngazibuza ukuthi iyiphi indlela umuntu angenza ngayo imali eningi kunale ayenza ngezimpelasonto emcimbini owodwa?
Ngathatha isinqumo sokuthi kungcono ngiyodayisa amaqhwa komunye wemicimbi emikhulu eThekwini evamise ukuba ngaseHazelmere Dam. Ngathatha uR2 000 ngathenga inqwaba yama yamaqhwa ayedayisa uR10 ngaleyo nkathi, okusho ukuthi ngathola izikhwama eziwu-200. Sabe sesiqonda edamini namaqhwa. Sathi sipaka nje kwabe sekukhona amakhasimende.
Amaqhwa sasiwadayisa uR20 iphakethe. Ngendlela abantu ababewafuna ngayo, abanye baqala bafuna ukuwathenga ngoR50 iphakethe. Kunensizwa eyakhipha uR200 ifuna amaphakethe amane, sayinika. Asiphindanga sabheka emuva.
Wonke umuntu owayefuna amaphakethe amaqhwa sase siwadayisa ngoR50 kukhuluma imali phambili. Abanye babeze bathi abanankinga bangakhipha ngisho uR100 iphakethe ngoba amaqhwa eyindlala.
Kwathi kushaya ihora lokuqala ayesephele wonke amaqhwa umuntu wayesehleli nesamba esiwuR10 200 ephaketheni. Sabe singasazi nanyaka sesizithokozela nabazobuka i-jazz kodwa amaphakethe equmbe imali, uR2 000 wami engangiwufake lapho wangibuyisela uR8 000.
Ngizama ukuthini njengoba ngixoxa le ndatshana? Ngizama ukuthi ngaphambi kokuqala ibhizinisi lakho langoDisemba, qala ubheke ukuthi ngempela yini abantu abayidinga kakhulu ngamaholidi kaDisemba, ikakhulukazi ngalesi sikhathi zokuvalwa kwezwe. Faka imali kuleyo nto bese uyodayisela abantu, wenze isiqiniseko kodwa ukuthi wenza inzuzo.
Abantu banomusa ngemali ngoDisemba, abagodoli ukusebenzisa imali. Wena-ke funa ukuthi yini abayikhonzile, uhlale kuyona. Uyothi ubuyela emsebenzini ngoJanuwari, uyobe uqumbe iphakethe.
Uma kwenzeka ukuthi kade wawufisa ukuqala ibhizinisi, thatha leli thuba uke uzwe amanzi ngobhoko ngalo Disemba. Yisona sikhathi esizokukhombisa ukuthi ungaliqala yini lelo bhizinisi noma cha.
Into engihlale ngiyigqugquzela kubantu abafuna ngibasize ukuqala ibhizinisi wukuthi kumele baqale bathathe igxathu lokuqala ngoba ngeke bazi ukuthi imakethe abafuna ukuyidayisela yiyona yini noma cha.
Ngishilo engosini edlule ukuthi ngoDisemba kufanele wonge imali kodwa okunye okungakusiza wukuthi uyitshale lapho uzokwenza inzuzo khona. Yisona futhi sikhathi sokufundisa izingane zethu ukuhweba. Uthengele ingane inqwaba yamathoyizi bese uthi ayihambe iyowadayisela abangani bayo yenze inzuzo encane.
Ngikhumbula kahle uMaHlophe, uMama, engithengele ibhayisikili iBMX ngisemncane ngoba ngiphase kahle esikoleni. Baningi abangani bami ababefuna ukuligibela. Ngabe sengiqhamuka necebo lokuthi ofuna ukugibela ibhayisikili kufanele akhokhe uThubhobho (u20c).
Bagijima abangani bami nezinye izingane zomakhelwane bayoboleka imali emakubo ukuze bakhokhe uThubhobho wokugibela ibhayisikili.
Ngosuku ngangilala nemali ebhekile eyayingisiza ukuthi ngikwazi ukuthenga oqhafaskoshi, oZulu motto noguduza, oswidi ababeyintandokazi.
UDisemba yisikhathi senjabulo kodwa futhi yisikhathi esihle sokuphumuza umqondo. Ngakho-ke nawe thatha leli thuba ujabule ubuye nganeno, uphumule nomndeni wakho ngoba uyeza u-2022 nezawo.
Lungisa umqondo ukuze ukwazi ukumelana nezinselelo zango-2022.
- UBiyela uwumeluleki wosomabhizinisi ngaphansi kwenkampani yakhe, iMindset Shift Consulting
Facebook: Ntokozo Mondli Biyela
