Asinike intsha ithuba lemisebenzi, kuloba uNtokozo Biyela
NAMHLANJE ngithanda sibheke ukuthi yini esingayenza singosomabhizinisi ukuthuthukisa intsha ngamakhono nemisebenzi.
Iningi lentsha lifundile kodwa lihleli emakhaya neziqu. Uma ubhekisisa ukuthi yini eyenza sizithole sikulesi simo, ziningi izizathu. Ngizobheka ezimbalwa. Nazi ezinye:
- Isimo somnotho wezwe lethu sibi futhi asikhuli nhlobo kanti nomnotho wethu uyantenga;
- Izimboni seziyahluleka ukwakha amathuba emisebenzi;
- Iningi lezimboni seliyashabalala ngenxa yokushintsha kwezimo zokusebenza;
- Iningi leziqu intsha ezifundele ayisakwazi ukuzisebenzisa ngoba leyo misebenzi iyashabalala mihla namalanga.
Lezi ngezinye zezizathu ezenza ukuthi iningi lentsha yaseNingizimu Afrika lizithole lintula imisebenzi. Ngike ngathi ukubheka ukuthi yini thina esisemabhizinisini esingayenza ukusiza intsha ukuthi ithole amakhono, ikwazi nokuzithuthukisa noma ithuthukise izwe lethu. Akukho okunye ngaphandle kokuthi inikwe ithuba lokuthi isebenze, ikakhulukazi endimeni yezobuchwepheshe.
Siyisizwe sidinga ukubheka ukuthi yikuphi lapho siswele khona futhi yiluphi uhlobo lwemisebenzi oluzayo oluzodinga ubuchule bentsha.
Uma ubheka iningi lemisebenzi nohlobo lwemisebenzi yesimanje lidinga ubuchwepheshe. Uzoqaphela ukuthi izinkampani eziningi zenza loku okubizwa nge-digital transformation. Ngabe kuyini na loku uma sikuhumusha ngesiZulu?
I-digital transformation abaningi bacabanga ukuthi ingobuchwepheshe nokuxhumana kwezinga eliphezulu kwemikhakha ehlukene ezinkampanini noma ezimbonini zonkana. Uma uke wezwa lelo gama ngiyacabanga ukuthi uvele ucabange izisebenzi ezisebenza ngobuxhakaxhaka bamakhompyutha axhumanisa zonke izisebenzi enkampanini futhi enza umsebenzi ube lula.
Kungacishe kube iqiniswana loko, kodwa hhayi eliphelele. Empeleni i-digital transformation ingokushintsha kwezingqondo zezisebenzi ukuthi ziyeke ukudla ngoludala; izingqondo zazo zicije, zizicijele ukusebenzisa ubuchwepheshe bezinga eliphezulu.
Kodwa ngaphambi kokufika lapho, izisebenzi kufanele zithathe isimo somqondo okwazi ukuhlaziya izinto, izimo nenqubomgomo.
Wonke umuntu kufanele azibuze ukuthi angenzani ukwenza ukusebenza noma umsebenzi ube ngcono. Yikuphi abangakwenza ukukhiqiza umkhiqizo ongcono ngaphandle kokusebenzisa amandla amaningi? Yikuphi okungenziwa ukuthi inkampani inike amakhasimende ayo izinga eliphezulu lomkhiqizo noma i-service esezingeni eliphezulu?
Loku inkampani ingakwenza kuphela uma ibuza abathengi bomkhiqizo wayo ukuthi yini abayifunayo ngempela, hhayi ukuthi inkampani icabangele abathengi ukuthi bangase bafuneni. Loku kusebenza ngisho nasezisebenzini zenkampani uqobo. Kufanele abaphethe benze inhlolovo ezothola ukuthi izisebenzi zicabanga ukuthi yini engenziwa kangcono ukusimamisa inkampani.
Ngaphezu kwaloko, kufuneka ukuthi uhlobo lwabantu abasebenza ezinkampanini manje babengabantu abajikajika nezimo eziguquka mihla namalanga uma isimo siphoqa ngaleso sikhathi, hhayi ontamolukhuni abangafuni ukushintsha imiqondo babelesele ngokwenza izinto ngendlela endala.
Enye into ehambisana ne-digital transformation yilena abayibiza nge-cyber crime. Ubugebengu kwezobuchwepheshe. Uma ubhekisisa manje izigebengu azisagcini ngokubamba inkunzi bukhoma kodwa sezingene shi ekwenzeni ubugebengu ngobuchwepheshe. Ngakho-ke uma uwumuntu onganalwazi nhlobo kwezobuchwepheshe noma obudedengu, ungase uzithole usenkingeni.
Loku kusho ukuthi manje wonke umuntu kufanele avule amehlo, aqaphele ukuthi akazitholi esegilwa ngabakwazi ukungena kwikhompyutha neselula ngaphandle kwemvume, ama-hacker.
Yingakho nje sinezinhlelo ezimelene nalobu bugebengu kwezobuchwepheshe. Kodwa-ke okubaluleke kakhulu kunako konke wukuthi kufanele kuqeqeshwe izisebenzi ukuze zazi kangconywana ngobungozi bokuba budedengu uma kuziwa kwezobuchwepheshe.
Ngakho-ke kusukela namuhla uma ucabanga nge-digital transformation, ungacabangi nje kuphela ngobuxhakaxhaka bobuchwepheshe obusezingeni eliphezulu kodwa cabanga ngokuguquka kokucabanga kangcono kwemiqondo yabantu.
Lonke lolu shintsho ludinga imiqondo yentsha engakuxwayi ukuguquka kwezinto futhi engakuxwayi ubuchwepheshe. Vulelani intsha amathuba, yisikhathi sayo lesi.
- UBiyela uwumeluleki wosomabhizinisi ngaphansi kwenkampani yakhe, iMindset Shift Consulting
Facebook: Mondli Ntokozo Biyela
