UZamancube “uSammy” Mncube wumlingisi, usomahlaya nomethuli wezinhlelo waseMgungundlovu osehlala eMelika ngenxa yomsebenzi wobuhlengikazi awenza eceleni. Wenza izifundo zokulingisa e-Next Stop NY khona eMelika

Usemncane wawuphiwa imali?

Yebo, nganginikwa imali kusukela ngifunda amabanga aphansi ngaze ngafika emabangeni aphezulu. (Ngenza) amabanga aphansi nganginikwa uR5, kwathi sengifunda amabanga aphezulu ngaqala nganikwa uR10.

Uqale nini ukuba ne-akhawunti yasebhange futhi wayivula kuliphi?

Ngaqala ukuba ne-akhawunti yasebhange sengifunda uGrade 11. Ngayivula eCapitec. 

Uma ucabanga ekukhuleni kwakho, yini oyikhumbulayo nowayifunda ngemali?

Ukuthi ngangiyibeka imali yami. Ngikhule ngiyilo muntu owayencamela ukuthi abe nemali ehleli kuyena kunokungabi namali. Okunye engangize ngincamele ukukwenza wukuthengela umama nosisi wami izipho ukwedlula indlela engangiyisebenzisela yona izidingo zami. 

Uqale nini ukusebenza futhi kwakuyimalini umholo wakho?

Ukuqala kwami ukusebenza ngangifunda uGrade 11 ngezikhathi zikaDisemba. Ngaqaliswa wukuthi ngangingenayo imali yokuthengela umama isipho. Ngangenza uR100 ngosuku, ngiphinde ngithole namathiphu ngoba ngangisebenza endaweni yokudlela. 

Wawenzani umholo wakho wokuqala?

Ngathengela umama isipho okuyiyona nto vele eyayingenze ngafuna umsebenzi.

Yini into enhle ongathi usuke wayenza ngemali?

Selokhu ngaqala ukusebenza ngathengela umama wami imoto, nami ngazithengela. Ngiyakha manje ekhaya, ngiphinde ngibhekane nazo zonke izidingo zami lapha engihlala khona. Ngiyazifundisa nasesikoleni, ngikhokhele nengane kasisi wami esikoleni, (ngiphe) nomama enye.

Yiliphi iphutha elithinta imali osuke walenza?

Yingenkathi ngiseneminyaka ewu-22. Ngangena kula mabhizinisi asebenza ngobuchwepheshe besimanje, lapho okusuke kudingeka ukuthi ufake abanye abantu ukuze wenze imali. Ngicabanga ukuthi yilona phutha engalenza lelo ngamosha imali engango-$600 (R8 812, 61) ngenxa yokuthi ngangingenaso isikhathi nolwazi olwanele ngalo.

Wake walutheka mhlawumbe ngokungena ebhanoyini?

Angikaze ngikholelwe entweni efana naleyo ngenxa yokuthi angazi nokuthi asebenza kanjani. Ngiwumuntu okholelwa entweni ebambekayo nebonakalayo.

Yisiphi iseluleko esihle owasithola ngemali?

Umama ngisakhula wayehlale enginika izeluleko ngemali futhi wayengangenzeli yonke into, kwakumele ngisebenze kanzima ukuze ngithole izinto engizifunayo. Umama wangifundisa ukonga imali nokuqikelela ukuthi ngiyisebenzisela izinto engizidingayo, hhayi engizifunayo.

Uma ungawina uR1 million kwi-lotto ungawusebenzisa kanjani?

Into yokuqala engingayenza ngingavula i-foundation egxile emkhakheni wokulingisa, onhloso yayo kungabe kuwukufukula intsha yangakithi eMgungundlovu. Ngingaphinde ngimeme abantu asebebadala emkhakheni wokulingisa ukuthi bazokhuthaza intsha ukuze ibone ukuthi konke kuyenzeka. 

Okwesibili engingakwenza wukuvula ibhizinisi lezitolo zokudla, ngivule amathuba omsebenzi ngikwazi nokwandisa imali engenayo. Okwesithathu kungaba wukuqala ibhizinisi lezindlu zokuhlala eziqashisayo, ngenzela abafundi nabantu abasebenzayo.

Ungaweluleka uthini amanye amaciko ngokuphatha imali?

Wukuthi asingenzeli imanje kodwa asibheke ikusasa futhi singabheki kakhulu ukufukulwa uhulumeni kuyo yonke into. Kusemqoka kakhulu ukonga nokutshala imali kunokuyibeka ebhange, ngoba leyo usengayisebenzisa noma nini uma usufuna. Buka nje manje ukuthi ubhubhane iCOVID-19 lusilimaze kanjani, abantu abaningi baphelelwe imisebenzi. Ukube besitshalile, ngabe asikho kulesi simo esikusona manje.