Sekudingeka sizibambe ziqine ngempela manje, kuloba uNtokozo Biyela
UKUSHINTSHWA kwemigomo yokusebenza kwezamabhizinisi ngenxa yesiwombe sesithathu seCOVID-19 kubeka iNingizimu Afrika, i-Afrika nomhlaba wonke kwenye ingcindezi ebingalindelekile kwezomnotho, ikakhulukazi emabhizinisini amancane ezweni.
Ngale nkathi umnotho waseNingizimu Afrika usuthi uyasimama nohulumeni enikeza amabhizinisi izinsiza zokuwafukula kuyacaca ukuthi yonke le mizamo izophelela eboyeni okwesithukuthuku senja. Loku akukhombisi ikusasa elihle kwezomnotho noma ukusimama kwezamabhizinisi ezweni elifana neNingizimu Afrika elizama ukusimamisa umnotho walo ovele ofadalele.
Kubuhlungu-ke loku ngoba ngisho ngabe yimiphi imizamo osomabhizinisi abancane abeza nayo bezama ukuphuma kulolu taku abakulo, kuyacaca ukuthi ngeke baphumelela ngoba njalo uma bethi bayaphuma emgodini bahlangana nezimbila zithutha ziholwa emhlophe phambili. Sibhekene nengwadla nohulumeni angasazi ukuthi ayenze njani.
Bengikhuluma nomngani wami owusomabhizinisi uLindo Makhaye ngalesi simo osomabhizinisi abancane ababhekene naso. Sidingida lolu daba kucacile ukuthi iseyinde le ndlela osomabhizinisi abasazoyihamba. Kuyaphoqa, njengoba kwakuphoqa ngonyaka odlule, ukuthi wonke amabhizinisi ashintshe ukwenza ngoba namanje kusacaca ukuthi itshe liyaqhubeka nokugaya ngomunye umhlathi.
Phezu kokuthi kunenqwaba yamabhizinisi asevalile esikhathini esingaphezu konyaka seloku kwafika lolu bhubhane ezweni, kuyacaca ukuthi maningi amabhizinisi asazovala, kulahleke eminye imisebenzi. Loku kukhombisa ngokusobala ukuthi umnotho waleli zwe uzowa bhu phansi njengoba ubuvele untengantenga nje. Loku kulahlisa ithemba kosomabhizinisi nabafuna ukungena kule ndima.
Wubani ofuna ukuya lapho abanye bephuma khona? Kepha naku engifisa ukukuveza njengomuntu nami ozisebenzayo; lesi yisikhathi samaphikankani, amadelakufa, abantu abazothi noma kunjani sizofela khona empini.
Lesi sikhathi sifuna osomathuba, abantu abazothi noma izinto zimapeketwane kodwa babone ithuba lokuqala ibhizinisi, bakhulise umnotho wezwe. Kuye kuthiwe ngisho kunenhlekelele kukhona abayohlale benza imali. Loku kusho ukuthi lolu hlobo lwabantu lungosomathuba, lubona impumelelo lapho abanye bengayiboni khona.
Loku kusho ukuthi bacabanga ngenye indlela. Yilolu hlobo-ke losomabhizinisi esiludingayo manje, abazobona amathuba, abazosungula izinto ezingekho zibe khona, abazofeza izidingo zabathengi, bangalindeli ukuthi yonke into ilethwe ngepleti.
Sidinga ukushintsha imiqondo, siyivule ukuze sicabange kwelinye izinga. Akusona isikhathi sokutefa lesi, siloku sikhala ngezinto esingeke sikwazi ukuzishintsha. Kufanele silwe ngayo yonke indlela esingalwa ngayo ngoba uma singalwi, sizoshabalala singabantu. Sizobulawa indlala.
Kunezinye izinhlaka okumele siqinise kuzona. Lezi izinhlaka zokuthi sithole ulwazi sibheke nezinye izibonelo ezinhle ezenziwa kwamanye amazwe. Sonke sisenkingeni, sonke sizama ukuza nezisombululo kuzona zonke izinkinga esinazo. Loku kusho ukuthi sonke kufanele sisebenzise imiqondo yethu ngokujulile. Akekho manje osezocabangela omunye. Kugqugquzela ikakhulu thina bantu abamnyama ukuthi sibhukule sakhe umnotho wethu singabantu abamnyama, hhayi umnotho lapho thina singatholi lutho kuwona.
Kufanele singesabi ukuqala izinto, singesabi ukuqala amabhizinisi ethu amasha nemikhiqizo yethu ezokhiqiza izinto eziyizinsiza kithina. Noma lesi sikhathi esikusona sibucayi, sifaka ingcindezi kuwonke umuntu kodwa sisho ukuthi akulahlwa mbeleko ngakufelwa.
Asisukume sakhe. Lesi yisikhathi sokuthi singabantu abamnyama singene sijule sivukuze amathalente ethu esawaphiwa wuMdali okwakha nokwenza.
Vuka mntomnyama. Yisikhathi sakho lesi sokuthi ubuyise loku okwathathwa kuwena kancane kancane, sukuma sakhe. Ukuphumelela kwethu singosomabhizinisi abamnyama kuncike ekutheni sibambane sibe munye futhi senze ngokucabanga okukodwa. Lapho ukhona bona ukuthi yimaphi amathuba akhona, wenze umehluko.
- UBiyela uwumeluleki wosomabhizinii ngaphansi kwenkampani yakhe iMindset Shift Consulting
Facebook: Ntokozo Mondli Biyela
